بزرگنمايي:

ندای لرستان - ایسنا/لرستان در سبک زندگی ما ایرانیان از خودگذشتگی، ایثار و فداکاری مفاهیمی با ارزش هستند و همواره مورد تأکید بوده‌اند، به طوری که به استناد آمار و ارقام منتشر شده از سوی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، 190 هزار ایرانی در دوران دفاع مقدس به شهادت رسیدند و چه بسیار هموطنانی که جانباز و اسیر شدند.

براساس آمار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، بیش از دو میلیون و 563 هزار زن سرپرست خانوار در کشور شناسایی شده‌اند که ایثارگرایانه زندگی می‌کنند و یا در مورد اهداء عضو به‌عنوان مصداقی برای ایثار و ازخودگذشتگی، قریب به دو میلیون ایرانی، کارت اهدای عضو دارند.
تجلی ایثار در ناخودآگاه جمعی
حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی بیرانوند، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه ایثار در دو واژه از خودگذشتگی و مقدم داشتن دیگران بر خود، به خوبی تعریف می‌شود، اظهارکرد: در تاریخ 100 ساله اخیر ایران، ایثار در ناخودآگاه جمعی افراد جامعه به خوبی متبلور است و جایگاه ویژه‌ای دارد.
وی یکی‌از ویژگی‌های جامعه سالم و توسعه یافته را رشد فضائل اخلاقی دانست و ادامه داد: جامعه سالم جامعه‌ای است که مردم در فضاهای اجتماعی به نفع اجتماع، رفتارهای جمع‌گرایانه داشته باشند و دیگران را بر خود مقدم بدارند.
بیرانوند تأکید کرد: کلمه ایثار در قرآن عیناً نیامده است اما مفرداتی در قرآن کریم ذکر شده که به مفهوم ایثار اشاره دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: آداب پسندیده ای در دین اسلام با عنوان وقف وجود دارد که صفر تا صد آن معنای ایثار دارد و در کنه وقف، کسی که مالی را وقف می کند، به تعبیری دیگران را بر خود مقدم می‌دارد.
وی عنوان کرد: فردی که خردمندانه مبتنی بر نیاز جامعه وقفی را انجام می‌دهد و یا فردی که نذر می‌کند تا با ساختن نانوایی که نان رایگان پخت می‌کند دغدغه‌ای از فقرا را برطرف کند نیز ایثارگر است.
بیرانوند تصریح کرد: زنان سرپرست خانوار که یا بد سرپرست هستند و یا به دلایل مختلفی خود بار زندگی را به دوش می کشند، در حالی که می توانستند طلاق بگیرند و به دنبال منفعت های دنیایی بروند، با ایثار و فداکاری در حال حفظ کیان خانواده هستند و شکل والایی از ایثار اجتماعی و گذشت را به نمایش می گذارند.
شهدای ما ایثار و گذشت را در حد اعلاء معنا کردند
رضا عباسی‌راد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ایثار و فداکاری در افراد براساس الگوی یادگیری است، یعنی از والدین یا از جامعه یاد گرفته شده که روحیه ایثار را در خودش ایجاد کند یا این که افراد به شکل‌های مختلف احساس نیاز دارند و ناکامی‌های گذشته آن‌ها باعث گذشت و ایثار می‌شود؛ این نوع نیاز برایشان تداعی می‌شود و حس می‌کنند طرف مقابل به این از خود گذشتگی و فداکاری نیاز دارد.
وی با اشاره به این‌که در هر دو حالت، گذشت و فداکاری باعث افزایش اعتماد به نفس افراد می‌شود، عنوان کرد: فرد خود را در مرحله رشد و تکامل دیده، از نظر احساس خود را برتر از دیگران می‌بیند و به این نتیجه می‌رسد که من این توانمندی را داشتم که دیگری را ببخشم، حسی که کمتر کسی ممکن است داشته باشه و در بهبود روان فرد تأثیر به‌سزایی دارد.
عباسی‌راد با اشاره به این‌که با گذشت و ایثار فرد ابتدا خودش لذت می‌برد و بعد به تشویق‌های اجتماعی گرایش پیدا می‌کند، عنوان کرد: گذشت، فداکاری و ایثار منجر به سلامت بیشتر شده و روی سایر توانمندی‌های زندگی فرد تأثیر می‌گذارد.
این روانشناس با بیان این‌که فردی که باگذشت است در ارتباطات اجتماعی و شغلی موفق‌تر خواهد بود و با خانواده، دیگران و اجتماع تعامل بهتری برقرار می‌کند، تصریح کرد: همین مسئله در جنبه‌های معنوی با خدا هم می‌تواند تأثیرگذار باشد، همچنین قدم‌های مثبت دیگری برداشته می‌شود چراکه این روحیه را باعث آرامش خود می‌بیند.
وی با اشاره به این‌که گذشت و ایثار مانع آسیب‌های روانی احتمالی در افراد می‌شود، ادامه داد: مثلاً فشار زندگی یا معضلاتی که برای فرد ایجاد می‌شود، کمتر برایش سخت و دشوار به نظر می‌آید، قطعاً محیط به نوعی برایش متحول می‌شود که فشارهای بیرونی برایش کمتر جلوه می‌کند چراکه نگرش مثبتی به اطراف خود پیدا کرده و با انرژی مثبتی که به خودش می‌دهد جلوی مشکلات احتمالی را می‌گیرد.
عباسی‌راد با اشاره به این‌که افرادی که دارای وجدان اخلاقی بیشتری هستند یا اصطلاحا super ego بالاتری دارند بیشتر فداکاری می‌کنند و افرادی که در ارزیابی شناختی خود قوی‌ترند یا اصطلاحا خودآگاهی دارند، نسبت به رفتار هرلحظه خود اندیشه می‌کنند و خود را در راه کمک به دیگران قرار می‌دهند، افزود: همچنین افرادی که باورهای عمیق معنوی و مذهبی دارند معمولاً در گذشت و ایثار و بخشودگی نسبت به دیگران موفق‌ترند، همچنان که امام علی(ع) در این‌باره می‌فرمایند؛ «لذتی که در عفو هست در انتقام نیست.»
این روانشناس بیان کرد: گاهی فداکاری و ایثار چشم‌پوشی از خطای دیگران است و دادن فرصت به دیگری و به عبارتی بخشیدن او، این رفتار خود نتیجه مثبتی را به همراه دارد که فرد خاطی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با فرصتی که فرد به او می‌دهد، او را هم در مسیر نیکبختی قرار خواهد داد.
وی تأکید کرد: گاهی نیز ایثار در حد گذشت از جان است که ما مسلمانان با آن آشنا بوده و روحیه‌ای داریم که حاضریم جان و مال خود را در راه اعتقادات و ارزش‌های معنوی خود بدهیم که این روحیه در دوران انقلاب اسلامی و در هشت سال دفاع مقدس به وضوح و به کرات قابل مشاهده است.
عباسی‌راد عنوان کرد: شهدای ما ایثار و گذشت را در حد اعلاء معنا کردند.
ایثار آموختنی است
تهمینه بیرانوند جامعه‌شناس در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: ایثار اجتماعی به دلیل اینکه در محیط اجتماعی اتفاق می‌افتد، افرادی که در مواجهه و مجاورت با رفتارهای ایثارگرایانه و فداکارانه قرار می‌گیرند نیز میل به تقلید و بازتولید این رفتار پسندیده اجتماعی پیدا می‌کنند و باعث شکل‌گیری یک جریان اجتماعی در جامعه می‌شوند.
وی بیان کرد: ایثار از کودکی برای نسل‌های آینده باید در فرآیند جامعه‌پذیری و تربیت آموزش داده شود و ضروری است تا مهربانی و مهرورزی را به افراد آموزش دهیم.
این جامعه‌شناس با اشاره به روابط متقابل اجتماعی، گفت: بی‌تفاوتی اجتماعی و غفلت از نیازهای دیگران خطرناک است و ما نیاز داریم تا به دیگران کمک کنیم، چراکه نیازهای دیگران، نیاز ماست و برای رشد فردی و اجتماعی و رسیدن به تعالی روحی و روانی خود نیاز دیگران را برطرف می‌کنیم و از این منظر برطرف کردن نیاز دیگران برای ما نعمت محسوب می‌شود.
بیرانوند تأکید کرد: ایثار به‌عنوان یک هنجار اجتماعی وعمل نیکوکارانه برای سلامت اجتماعی باید تبلیغ و ترویج شود و ضروری است تا ایثارگران اجتماعی در پیشگاه آحاد مردم معرفی شوند، چراکه در این صورت تقلید اجتماعی و الگوسازی به خوبی شکل می‌گیرد.
وی بیان کرد: باید ایثار را بیان کرد و در بیان ایثار و فداکاری‌های اجتماعی ساحت ریا معنایی ندارد، به‌عنوان نمونه کسی که اهدای عضو انجام می‌دهد لازم است تا به مردم معرفی شود و یا شخصی که پولی را پیدا می‌کند و به صاحب آن باز می‌گرداند باید مورد تقدیر و تشویق اجتماع واقع شود تا رسم امانت‌داری، صداقت و ایثارگری او برای دیگران نیز به نمایش گذاشته شود و موجبات ترویج و تکثیر این رفتارها فراهم شود.
بیرانوند در رابطه با نتیجه ترویج فرهنگ ایثارگری در زندگی و حیات اجتماعی، گفت: در صورتی‌که فرهنگ‌سازی در عرصه ایثار و فداکاری‌های اجتماعی به‌خوبی اتفاق بیفتد، امید به زندگی افزایش یافته، محبت و امید به خیر از دیگران گسترش پیدا می‌کند و سلامت اجتماعی تضمین می‌شود.
رسانه‌ها ایثار را جار بزنند
این جامعه‌شناس با تأکید بر نقش رسانه‌ها در انتشار ایثارگری‌های اجتماعی، تصریح کرد: ما در جامعه ایثارگری و فداکاری کم نداریم به شرطی که رسانه‌ها در انتشار واقعیات اجتماعی مثبت گرایانه نیز اهتمام لازم را داشته باشند؛ چراکه ایثار آموختنی است و چرخه ایثار و فداکاری‌های اجتماعی دائماً بازتولید می‌شود.
وی افزود: زمانی ایثار در جبهه و جنگ به وضوح اتفاق می‌افتاد و مصادیق آشکار داشت اما امروز از خانواده تا نظام آموزشی، نظام‌های امنیتی و پلیس، نظام خدمت‌رسانی عمومی و شهرداری‌ها و همه و همه باید در ساحت جهاد جامعه اسلامی، ایثار را زندگی کنند.
بیرانوند عنوان کرد: به نظر می‌رسد که برای ترویج و تقویت چرخه ایثارگری‌های اجتماعی و شناساندن مصادیق این فضیلت فردی و اجتماعی، نیاز به فعالیت گسترده رسانه هاست و رسانه‌ها به‌عنوان هادیان اجتماعی در تنویر افکار عمومی و اقناع اجتماعی نقشی انکارناپذیر دارند.
مصادیق ایثار در جامعه ما بسیار است؛ به طوری که گروه‌های خیرین که در جامعه ما کم هم نیستند به نوعی ایثار می‌کنند، افرادی که می‌بخشند و از حق دیه و یا قصاص می‌گذرند، مادری که فرزند معلول و ناتوان دارد و برای رشد و پرورش آن تلاش می‌کند، زوجی که به دلیل فقر یا ورشکستگی زندگی مشترک خود را رها نکرده و طلاق نگرفتند، در حال ایثار هستند.
پرستاران و خدمتگزاران به مردم، آتش‌نشانان، خبرنگارانی که در سخت‌ترین شرایط شغلی در حال انجام وظیفه هستند، معلمان و فرهنگیانی که با حق‌الزحمه ناچیز در تعلیم و تربیت نسل آینده ایثار می‌کنند، مادر بارداری که باوجود مشکلات جسمی، بارداری برای او مضر است اما با ایثار و فداکاری توأم با مهر سختی‌های مادرانه را با دل و جان می‌پذیرد و بعد از به دنیا آمدن فرزند هم به تعبیر برخی با چنگ و دندان فرزندش را بزرگ می‌کند، همه و همه انواع ایثار و ازخودگذشتگی هستند که مصادیق زیادی در فرهنگ و سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی دارد.
انتهای پیام