چاپ

ندای لرستان - بروجرد - پدر و مادری که پیداست اشتیاقی فراوان از مدرسه رفتن دختر خود دارند، آمده‌اند تا از این لحظه فیلم و تصویر تهیه کنند، اما در قاب تصاویرشان آنچه آشکار است همه اشک، گریه، بی‌تابی و بیقراری است.

مادر می گوید؛ تصاویری گرفته ام که قصدم این بود در اینستا بگذارم تا مادر بزرگ و خاله اش ببینند ولی منصرف شدم چون دخترم آنچنان بغضی کرده بود و اشک هایش پهنای صورتش را گرفته اند که فقط خودم می دانم الان چه حالی دارد.
دخترانی کوچک که با لباس هایی یک شکل و یک رنگ گویی تلاشی سخت در پیش دارند تا در سیستمی یکپارچه شکل بگیرند و هر کدام که تا دیروز در خانههایشان و در کنار پدر و مادرانشان فرمانروایی می کرده اند حال باید همه شبیه بهم شوند و در کارخانه ای واحد یکسان سازی شوند.
خوب یا بد این ماجرا به واکاوی و آسیب شناسی مدل های آموزشی در هر جامعه بستگی دارد ولی لاجرم آنچه که باید فعلا به آن پرداخته شود تلاش برای کاستن این بیقراری ها است.
ترس از مدرسه عبارتی نام آشنا برای همگان است که با آغاز بازگشایی مدارس بیشتر احساس می شود، همه یا دوران کودکی خود را به یاد دارند و با این حس گریز از مدرسه آشنایی دارند یا اینکه فرزندانی کوچک دارند که به تازگی مدرسه را تجربه می کنند و عملا این ترس را لمس می کنند.
نام دیگر عبارت ترس از مدرسه را "مدرسه هراسی" هم می گویند که البته این نام دوم ترسناکتر هم به نظر می رسد که برگزاری جشن هایی همچون جشن شکوفه ها و گل ها و غنچه ها هم راهکاری برای کاستن این وحشت است ولی هستند کودکانی که این آئین ها هم نتوانسته است ترس و واهمه آنها ار رفتن به مدرسه بکاهد.
ترسی که البته پدران و مادران هم خود با آن بیگانه نیستند نشان به آن نشان که اگر از هر کدام از والدین سوال شود کمتر کسی می گوید من با چنان اشتیاقی به مدرسه می رفتم که آمدن مهر و پاییز را انتظار می کشیدم و اغلب می گویند احساس خوبی نداشته اند که چرایی آن در این مجمل نمی گنجد.
اما آنچه اکنون مورد بحث است؛ ترس، گریه و نگرانی کودکانی است که مدرسه را دوست ندارند چرایی آن و راهکارهایی برای غلبه بر این ترس است که کارشناسان مطرح می کنند و می تواند کمک کننده باشد.
در سال های اخیر با برگزاری جشن هایی همچون جشن شکوفه ها و غنچه ها یه روز قبل از اول تلاش می شود، تا این ورود به زندگی جدید در شمایلی جشن گونه برگزار شود تا بلکه بتوان احساسی خوشایند در کودکان ایجاد کرد، احساسی که با حضور والدین و تهیه فیلم وتصویر سعی می شود در خاطرات کودک ماندگار شود ولی در همین قاب های تصویری، چشم های گریان و بی تابی های کودکانه ای دیده می شود که قطعا یادآوری آن نه برای والدین و نه برای کودک خوشایند نیست.
ترس؛ ناسازگاری با محیط جدید
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی گفت: احساس اضطراب برای کودکان در اوایل رفتن به مدرسه تا حدودی طبیعی است چون رفتن به مدرسه اولین تجربه جدایی آنها از والدین محسوب می شود اما برخی کودکان اضطراب و ترسی بیش از حد طبیعی را تجربه می کنند بطوریکه سازگاری با شرایط جدید برایشان بسیار مشکل است.
سمیه کریمی بیان کرد: این کودکان مقاومت شدیدی از خود در رفتن به مدرسه نشان می دهند و زمانیکه می بینند چاره ای ندارند و مجبورند این شرایط را تحمل کنند همین حس برای آنها آسیب رسان می تواند باشد.
وی اظهارداشت: ترس از جدایی، معمولا برای اولین بار در دوره پیش دبستانی، کودکستان و یا کلاس اول ظاهر می شود اما خودداری از رفتن به مدرسه می تواند در هر سنی رخ دهد و دختران و پسران تقریبا به یک میزان ترس از مدرسه را خود نشان می دهند.
بی توجهی به ترس کودکان از مدرسه باعث افزایش استرس می شود
این روانشناس بالینی افزود: بسیاری از والدین به دلیل عدم آگاهی از علائم مدرسه هراسی در کودک خود، این مشکل را نادیده می گیرند که همین موجب افزایش علائم استرس در کودک می شود.
وی با بیان اینکه بهانه تراشی و امتناع از رفتن به مدرسه یکی ازعلائم ترس از مدرسه است، اضافه کرد: این کودکان معمولا تلاش می کنند تا والدین را قانع کنند که به آنها اجاز داده شود در خانه بمانند و علاوه بر این در بیدار شدن و جدا شدن از رختخواب نیز مشکل دارند.
کریمی ادامه داد: فرار یا پنهان شدن برای اجتناب از رفتن به مدرسه یکی دیگر از رفتارهایی است که کودکان از خود نشان می دهند و یا اینکه اگر در مدرسه حاضر شوند هم اصرار بر تماس های مکرر با منزل دارند.
به گفته این روانشناس امتناع از فعالیت های گروهی با همسالان در مدرسه یکی دیگر از نشانه های گریز از مدرسه است.
ترس از مدرسه و اختلالات جسمی
این درمانگر کودک یادآور شد: بروز اختلالات جسمانی بصورت دل درد، سردرد، حالت تهوع، سرگیجه، خشکی دهان، تپش قلب و احساس ضعف از دیگر نشانه های ترس از مدرسه است که غالبا این علائم در روزهای تعطیل از بین می رود ولی مجدد از یک روز قبل از مدرسه مجدد ظاهر می شود.
کریمی افزود: این کودکان علاوه بر اختلالت جسمی، مشکلات دیگری همچون اختلال در خواب، افزایش عصبانیت و پرخاشگری، جویدن ناخن، شب ادراری، لکنت زبان و ترس از تاریکی را هم از خود نشان می دهند که در مجموع ترس از مدرسه می تواند ریشه در عوامل محیطی، خانوادگی و یا فردی داشته باشد.
وی گفت: بسیاری از کودکان به این دلیل از مدرسه رفتن امتناع می ورزند که توانایی جدا شدن از والدین را ندارند.
راهکارهای غلبه بر ترس از مدرسه
این روانشناس بالینی یادآور شد: از جمله راهکارهای مقابله با ترس از مدرسه در کودکان، اجتناب از تنبیه شدید، خودداری از برچسن زدن های منفی بر کودک بخاطر عملکرد منفی در مدرسه، صحبت کردن در مورد ترس کودک از مدرسه، همدلی با احساس کودک و تلاش برای فهم علت های ترس و اضطراب کودک است.
کریمی بیان کرد: کمک کردن از مشاوره های تخصصی روانشناسان، ارزیابی و شناسایی مشکلات احتمالی در مدرسه، تشویق و پاداش دادن به کودک برای رفتن به موقع به مدرسه، تشویق به انجام تکالیف مدرسه، تشویق اعتماد به نفس کودک و تقویت مهارت های ارتباطی کودک و شناسایی یک معلم یا بزرگسال مورد اعتماد برای ارتباط نزدیک با کودک در فضای مدرسه از جمله دیگر راهکار های کاهش ترس از مدرسه است.
وی اضافه کرد: برای اینکه کودکان بتوانند استرس ها و ترس های خود را بهتر مدیریت کنند باید روش های تربیتی مناسبی را از ابتدا در پیش گرفت و ارتباط مناسبی با کودک برقرار کرد زیرا در چنین شرایطی کودکان راحت تر می توانند مشکلات خود را با والدین مطرح کنند و برای حل مشکلات خود از آنها کمک بگیرند.
تفاوت ترس از مدرسه و مدرسه گریزی
کارشناس ارشد روانشناسی اظهارداشت: هراس از مدرسه با گریز از مدرسه متفاوت است به اینصورت که مدرسه گریزان معمولا به تناوب از مدرسه غیبت می کند و والدین شان از این امراطلاعی ندارند و معمولا شاگردان تنبلی هستنددر حالیکه هراس از مدرسه به اینصورت است که کودک از رفتن به مدرسه اجتناب می ورزد و والدین نیز از این رفتار کودک خود آگاه هستند.
الهه صارمی ادامه داد: ترس از مدرسه یکی از اختلال های روانی شایع در دوران مدرسه است که در کودکان دبستانی بیشتر دیده می شود بسیاری از کودکان هنگام جدا شدن از والدین ناراحت می شوند که این رفتار بخصوص در خانواده هایی که حمایت افراطی از کودک دارند بیشتر دیده می شود.
حمایت افراطی از کودک و ترس از جدایی
این روانشناس افزود: حمایت افراطی این پیام را به کودک می دهد که محیط خطرناک است و تو ناتوان هستی که با همین حمایت های افراطی، برخی کودکان هنگام جدا شدن از مادر، اضطراب بسیار شدیدی پیدا می کنند و همانند سایه مادر را در خانه دنبال می کنند که این رفتار برای غلبه بر اضطراب است.
صارمی افزود: چنین کودکانی به جدا شدن از مادر و خانه تمایلی نشان نمی دهند، چون به شدت به مادر وابسته هستند و این اضطراب جدایی به صورتهای گوناگون مانند بی اشتهایی، دردهای شکمی، حالت تهوع، مشکلات خواب، سردرد و کابوس های شبانه خود را نشان می دهد.
وی گفت: از آنجایی که کودک به جریان همه قوانین و مقررات مدرسه واقف نیست و تهدید و ترساندن او می تواند مشکل آفرین باشد بنابراین هرگز به او نگویید؛ اگر غذا نخوری به معلمتان خواهم گفت.
به گفته این روان درمانگر، هراس از مدرسه ترس شدیدی است که فقط در مورد مدرسه وجود دارد و کودک درمکان های دیگر میتواند دوری ازمادر را تحمل کند.
کم کردن مرحله ای ترس و تشویق به مدرسه
صارمی گفت: از جمله راه حل های از بین بردن هراس های کودک از درس و مدرسه شامل برخورد مناسب با کودکان در منزل، معرفی تجربه جدیدی به نام مدرسه رفتن، آموزش توانایی مراقبت از خود در مدرسه و همراهی یکی از اعضای خانواده به هنگام بازگشت از مدرسه در کنار کودک است.
این روانشناس با بیان اینکه نباید کودک را تهدید کرد، اظهارداشت: کم کردن مرحله ای میزان ترس، تشویق و هدیه دادن به کودک، استقبال گرم ازکود و ثبت نام کودک در مهد کودک از جمله دیگر مواردی است که به کاهش ترس از مدرسه در کودک می انجامد.
وی افزود: سپردن مسئولیت های ساده به کودک در کارهای مدرسه نیز نقش موثری در کاهش ترس کودک دارد.
آرامش در خانه، کاهش استرس کودک
صارمی با تاکید بر اینکه باید در خانه آرامش کافی برقرار باشد، بیان کرد: درگیری های لفظی والدین در خانه باعث ایجاد ترس بیشتری در کودک می شود و منجر به ایجاد استرس و نگرانی کودک در زمانی خواهد شد، که در مدرسه به سر می برد.
در استان لرستان بنا بر گفته مدیر کل آموزرش و پرورش 352 هزار دانشآموز در قالب چهار هزار و 850 مدرسه و 13 هزار و 650 کلاس درس با حضور 28 هزار فرهنگی سالتحصیلی جدید را آغاز کرده اند که از این مجموع 33 هزار دانش آموز کلاس اولی و 27 هزار دانش آموز دوره پیش دبستانی هستند.
در بروجرد نیز تعداد پنج هزار و 180 کلاس اولی دختر و پسر همزمان با مهر سال تحصیلی جدید را آغاز کرده اند.
1920/7273