بزرگنمايي:

ندای لرستان - به گزارش ایرنا لرستان سرزمینی با تمدن چند هزار ساله و آئین های کهن است که مردم یک دست شیعه این استان ولایی ماه ضیافت الهی را نیز همچون دیگر ایام سال با آئین و سنن خاص این منطقه برگزار می کنند.
با فرارسیدن ماه بندگی، درهای رحمت به سوی عاشقان کوی یار در این دیار نیز باز می شود و دل های غبارگرفته و بی قرار، بار دیگر با آئینی خاص رو به سوی تنها معبود خود می کنند، مردم لرستان از گذشته دور تاکنون با آغوشی گشاده و شور و اشتیاق به استقبال رمضان و میهمانی خداوند می روند.
رمضان در لرستان همواره با آئین ها و نمادهایی خاص همراه بوده است و مردم این دیار سعی در بهره گیری هرچه بیشتر از سفره پروردگار در این ماه مبارک دارند.
بنا بر رسوم گذشته این استان برخی از مشتاقان خوان الهی روزهای پایانی ماه شعبان را روزه می گیرند و در همین ایام با نظافت و غبار روبی مساجد و منازل به استقبال ماه ضیافت الهی می روند.
مردم لرستان در این ماه بیشتر از ایام دیگر در مساجد حاضر می‌شوند و سعی می‌کنند نمازهای یومیه خود را به جماعت بخوانند و معتقدند که ماه رمضان فرصتی برای کسب تقوا و انس با معنویت است که این روزها به دلیل شیوع کرونا کمتر از حضور در خانه های امن الهی بهره مند می شوند.
مردم این دیار همانند مردم دیگر استان‌های کشور در ماه رمضان آداب و رسوم خاص خود را دارند که یکی‌از مهم‌ترین آن "صله‌ارحام" است به‌طوری‌که سعی می‌کنند در این ماه بیش از همه ایام سال افراد فامیل و آشنایان را به هنگام افطار به منزل خود دعوت نمایند و به بهترین شکل از آن‌ها پذیرایی کنند اما این رسم زیبا نیز امسال تحت تاثیر وضعیت قرمز کرونا کنار زده می شود.
نذری دادن بین لرستانی‌ها آن‌قدر در این ماه رواج دارد که کمتر نیازمندی از برکت این نذری‌ها بی‌نصیب می‌ماند، زنان‌ ل‍رس‍ت‍‍ان‍‍ی‌ ب‍‍ا پ‍خ‍ت‍ن‌ ‌ان‍واع‌ ‌آش‌، ش‍ل‍ه‌زرد، ف‍رن‍‍ی و ح‍ل‍وا سعی می‌کنند نذر خود را ادا نمایند و با این عمل نه تنها سفره خودشان، بلکه سفره دوستان و همسایگان را هم بی‌نصیب نمی‌گذارند.
ب‍رپ‍‍ای‍‍ی‌ م‍ح‍‍اف‍ل‌ ‌ان‍س‌ ب‍‍ا ق‍رآن‌ک‍ری‍م‌، ت‍لاوت‌ و ت‍ف‍س‍ی‍ر ک‍لام‌ وح‍‍ی‌، رس‍ی‍دگ‍‍ی‌ ب‍ه‌ م‍ح‍روم‍‍ان‌ و ن‍ی‍‍ازم‍ن‍دان‌ ج‍‍ام‍‍ع‍ه‌، زی‍‍ارت‌ ‌ام‍‍اک‍ن‌ م‍ت‍ب‍رک‍ه‌، ح‍ض‍ور در م‍راس‍م‌ م‍ذه‍ب‍‍ی‌، ب‍رگ‍زاری‌ ‌آی‍ی‍ن‌ ‌اح‍ی‍‍ا در شبهای قدر، ‌اج‍رای‌ س‍ن‍ت‌ پ‍س‍ن‍دی‍ده‌ ص‍ل‍ه‌ ‌ارح‍‍ام‌ و ن‍م‍‍از ‌ع‍ی‍د ف‍طر ‌از م‍‍ه‍م‌تری‍ن‌ ‌آداب‌ و رس‍وم‌ م‍‍ع‍ن‍وی‌ م‍ردم‌ ل‍رس‍ت‍‍ان‌ در م‍‍اه‌ ض‍ی‍‍اف‍ت‌الله‌ ‌اس‍ت.
ج‍م‍‍ع‌آوری‌ فطری‍ه‌ ب‍رای‌ م‍س‍ت‍م‍ن‍دان‌ ب‍ه‌ویژه‌ ‌اف‍رادی‌ک‍ه‌ ن‍س‍ب‍ت‌ ف‍‍ام‍ی‍ل‍‍ی‌ ب‍‍ا ی‍ک‍دی‍گ‍ر دارن‍د، ن‍ی‍ز ی‍ک‍‍ی‌از ‌آداب‌ ح‍س‍ن‍ه‌ای‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ‌از دی‍رب‍‍از در ‌ای‍ن‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌ وجود داش‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌.
امسال نیز اگرچه ویروس نامیمون کرونا بسیاری از آئین و سبک های زندگی را تحت تاثیر قرارداده است و در این مدت مردم نتوانسته اند آنگونه که باید به رسوم پایبند باشند اما همچنان برخی از سنت ها را می توان با توجه به پروتکل های بهداشتی به جا آورد.
کاسم سا
یکی از سنت‌های زیبای مردم این دیار که در ایام ماه مبارک رمضان بسیار پررنگ‌تر می‌شود، فرستادن بخشی از غذای افطار و سحر به منزل ‌همسایه‌ها است که قوم لر به ‌آن‌ «کاسم‌سا» می‌گویند. این رسم هنوز هم در این استان برگزار می‌شود و بسیاری از زنان اقوام و فامیل سعی می کنند در زمان افطاری مقداری از غذای تهیه شده برای خانواده را نیز راهی سفره همسایه کنند.
مردم لرستان گویی با این سنت دیرینه خود، رسالت و هدف نهایی از ماه مهمانی خدا و نشستن کنار سفره خالق هستی بخش را یادآوری می کنند، بنابراین با این سنت زیبا، دستگیری از نیازمندان و مستمندانی را که شاید نان شب دغدغه همیشگی شان است، به خوبی انجام می دهند.
علاوه بر به جا آوردن سنت «کاسم سا»، در پایان ماه مبارک رمضان نیز دستگیری از نیازمندان با جمع کردن زکات فطریه اهل خانه و بخشیدن آن به نیازمندانی از خویشان و همسایگان، به جا آورده می شود.
عطا حسن پور پژوهشگر و باستان شناس لرستانی در خصوص سنت های مردم لرستان به ایرنا گفت: «کاسم سا » سنتی رایج در استان به شمار می رود و اصل و ریشه آن به ماه مبارک رمضان می رسد که در ایام قدیم مردم این دیار قسمتی از داشته های سفره افطار و سحری خود را به همسایگان می دادند.
وی افزود: زیبایی این سنت باعث شد که با استقبال مردم در طول دوران مختلف به تدریج در ایام غیر ماه رمضان نیز مورد توجه قرار گیرد اما همچنان در ماه رمضان بیشتر از هر زمان دیگری بجا آورده می شود هر چند در مقایسه با گذشته کم رنگ تر شده اما در محله های قدیمی شهر خرم آباد همانند گذشته انجام می شود و یادآور فرهنگ این دیار از گذشته تاکنون است.
حلوای شب قدر
این پژوهشگر لرستانی گفت: یکی دیگر از آداب و رسوم مردم لرستان در ماه مبارک رمضان مربوط به شب های قدر، ضربت خوردن و شهادت حضرت علی (ع) است که مردم در شب 21 ماه رمضان حلوای نذری می پزند و بخشی از آن را بر سر سفره سحر می گذارند، بخشی را به همسایگان می دهند و بخشی هم به ‌عنوان شیرینی روز عید فطر نگه داشته می شود.
حسن پور افزود: آنها معتقدند این حلوا مقدس و خوش‌یمن است و به‌همین دلیل اولین صبحانه ماه شوال را در روز عید فطر، با این حلوا کامل می‌کنند.
وی اظهار داشت: برگزاری جشن نیمه ماه مبارک مصادف با ولادت امام حسن مجتبی (ع)، نذری دادن، برپایی محافل انس با قرآن کریم، تلاوت و تفسیر کلام وحی، رسیدگی به محرومان و نیازمندان، زیارت اماکن متبرکه، حضور در مراسم مذهبی و برگزاری آیین‌ احیا در لیالی قدر ‌از دیگر ‌آداب‌ معنوی مردم این دیار همچون دیگر نقاط ایران در ماه مبارک رمضان است.
افطار با صدای توپ
حسن پور گفت: از دیگر سنت های مردم لرستان که در گذشته های دور انجام شده و امروز تنها در خاطرات گذشتگان باقی مانده شلیک توپ در محله پاسنگر شهرستان خرم آباد بوده است.
وی افزود: در این سنت، تمام ایام ماه رمضان زمان اذان صبح را با شلیک توپ به مردم اعلام می کردند و اکنون تنها چیزی که از این سنت باقی مانده اصطلاح توپ پاسنگر است که در خاطرات ثبت شده است.
سحری خوانی
حسن پور گفت: از جمله آیینی که امروزه می‌توان گفت در شهر به فراموشی سپرده شده آیین "سحری‌خوانی" است که در زمان نبود ساعت و رادیو، سرنانوازان و دهل‌نوازان در محله‌ها آهنگی به‌نام سحری می‌نواختند.
وی ادامه داد: سحر در خرم‌آباد آداب مختص خود را داشت، کهنسالان می‌گویند در گذشته به امید بانگ خروس نمی‌ماندیم، در زمان نبود ساعت و رادیو، عده‌ای به نام «جارچی»، سرنانوازان و دهل‌نوازان در محله‌ها با آواز «مسلمو هیز کو که وقت خوا، که وقت شیرین شپوهه» مردم را برای خوردن سحری بیدار می‌کردند و بعضی از خطیبان ساکن محله نیز برای سحرخوانی به پشت‌بام می‌رفتند و پس از حمد و ثنای الهی به دعاگویی و مناجات‌خوانی می‌پرداختند.
وی اظهار داشت: افرادی نیز به‌وسیله کوبه در خانه، بانگ بر پشت‌بام و مشت‌زنی بر دیوار خود را موظف می‌دیدند بستگان، همسایگان و سایر اهل کوی و برزن را بیدار کنند تا روزه‌داران فرصت کافی برای سحری‌خوردن داشته باشند.
به گفته وی برخی نیز بر پشت بام خانه ها و مساجد می رفتند و اذان می خواندند که بعد از آنکه مسجدها بلندگودار شدند و اذان از بلندگوهای مسجد و رادیو پخش می‌شد باز هم عده‌ای گویی نذر داشتند و همچنان بر پشت‌بام اذان می‌خواندند.
کلوخ اندازان
این باستان شناس و پژوهشگر میراث فرهنگی لرستان یادآور شد: یکی دیگر از سنت های فراموش شده این استان سنت «کلوخ اندازان» مربوط به شهرستان بروجرد است که رسم بر این بوده مردم از یک روز قبل از شروع ماه رمضان این مراسم را که همراه با خوردن انواع خوراکی، آجیل و غذاهای متنوع بوده است به جا می آوردند و خود را برای آغاز ماه رمضان آماده می کردند.
وی افزود: این سنت با اینکه مدتها است اجرا نمی شود اما هنوز هم در اذهان و خاطرات باقی مانده است.
حسن پور گفت: خانه‌تکانی و مهیا کردن فضای خانه یکی دیگر از آداب و رسوم رایج ماه رمضان در استان لرستان است که بانوان این دیار، از چند روز قبل از شروع ماه مبارک رمضان انجام می‌دهند تا خانه‌تکانی دل‌ها و پاکی قلب‌ها را همراه با پاکیزگی خانه‌ها یکی کنند.
سغدو
حسن پور همچنین گفت: یکی از غذاهای سنتی این استان که معمولا در ماه رمضان سر سفره افطار به چشم می خورد «چزنک رغو» است که یک نوع فطیر نازک و روغنی است.
وی همچنین از «سغدو» به عنوان یکی دیگر از غذاهای سنتی این استان یاد کرد، برنج مخصوصی که با آلو مخلوط می شود و در درون شکمبه گوسفند طبخ می شود.
وی ادامه داد: آبگوشت، شومی کوو (شامی کوکو)، نان برساق و سمنو هم دیگر اجزای سفره سحر و افطار لرها هستند که به این سفره های محلی رونق می دهند.
حیدری‌خوانی
از دیگر آیین‌ مردم این سرزمین می‌توان به «حیدری‌خوانی» اشاره کرد، آیینی که در گذر زمان کم‌رنگ شده است.
به دلیل این‌که درگذشته افراد باسواد کمی وجود داشت، قرآن نیز در تمام خانه‌ها موجود نبود،بنابراین در ماه مبارک رمضان مردم به خانه فرد باسوادی که قرآن داشت می‌رفتند و او برای آن‌ها قرآن تلاوت می‌کرد.
همچنین مردم لرستان بعد از تلاوت قرآن کتاب "حمله حیدری" نیز می‌خواندند، هر چند در همه ‌شب‌های سال حیدری‌خوانی را داشته‌اند اما در ماه رمضان به خصوص در شب‌های قدر به شیوه‌ای خاص‌تر این کار را انجام می‌دادند.
برچسب‌ها آداب و رسوم لرستان