بزرگنمايي:

ندای لرستان - شما هستید که به مردم می آموزید چگونه با شما رفتار کنند
مردم چگونه با شما رفتار می کنند؟ آیا مدام مورد سوء استفاده قرار می گیرید؟ آیا حس می کنید به عنوان فردی مستقل از احترام کافی برخوردار نیستید؟ آیا دوستان و اطرافیانتان در برنامه های گروهی نیازی به مشورت با شما حس نمی کنند؟ آیا اغلب بر حسب میل و علاقه دیگران وظایفی که دوست ندارید به شما واگذار می شود؟
دکتر وین دایر میگوید من از سوی اغلب مراجعینم با شکوه و گله هایی از این دست روبه رو هستم و پاسخ من همواره به آنان چنین بوده است: “این شما هستید که به مردم می آموزید چگونه با شما رفتار کنند.“هر وقت حس کردید که اطرافیانتان با گفتار و رفتارشان از شما سوء استفاده می کنند از خود بپرسید :”چه کرده ام که به آنان اجازه سوء استفاده از خود را داده ام.”مادام که خود را در قبال واکنش دیگران خود را مسئول ندانید تردید نکنید که همچنان تحت سیطره و نفوذ اطرافیانتان قرار خواهید داشت.بد نیست که به گفته حکیمانه اپیکتتوس فیلسوف نامدار رومی اشاره کنیم، وی می گوید:”فردی که شما را آلت دست قرار می دهد به ظاهر به شما اهانت نمی کند بلکه تصویر عملکردش در ذهن شما اهانت آمیز به نظر می رسد. از این رو وقتی از کسی رنجش به دل می گیرید در واقع طرز تلقی شما مسئول ناراحتی شماست.” به هر حال ما میخواهیم به این نکته اشاره کنیم که ناراحتی ها، ضررها و صدماتی که از سوی دیگران تحمل می کنید نتیجه رفتار و طرز برخورد نامناسب خودتان است و برای رهایی از این مخمصه تنها باید گفتار و رفتارتان را بررسی کرده و طرز برخورد خود را با دیگران اصلاح کنید.
صدور مجوز
چنانچه گفتیم شما بر حسب انتظار و آنچه مورد قبولتان واقع می شود واکنش دیگران را در قبال خود تعیین میکنید.
اگر در برابر سوء استفاده از خود مقاومتی نشان ندهید این پیام را به دیگران ارسال میکنید که برای بازیچه شدن آمادگی کامل را دارید. به عکس چنانچه به گفتار و اعمالتان به طرف مقابل القا کنید که سوء استفاده برایتان قابل تحمل نیست و برخورد مناسبی با او داشته باشید فرد قربانی کننده را خلع سلاح کرده و مهماتش را از چنگش ربوده اید. هرگونه تردید و تزلزل و مخالفت سطحی و ملایم موید این نکته است که شما فردی سلطه پذیر هستید و با کمی اصرار و پافشاری میتوان شما را قربانی کرد.
مثالی می زنیم:
“خانم گیل یکی از مراجعین دکتر دایر با صدایی غمبار و بغض آلود شرح زندگی نابسامان خود را به تفصیل برای دکتر تعریف کرد و گفت که شوهر مستبد سلطه جویش او را به شدت تحت کنترل داشته و برخوردهای ناهنجارش شخصیت او را در حد یک پادری کاهش داده است و فرزندانش نیز تحت تاثیر رفتار شوهرش کمترین احترامی برای او قائل نیستند.دکتر پس از شنیدن سرگذشت زندگی این بانو دریافت که او از اوان کودکی به دیگران اجازه می داده که به جایش تصمیم بگیرند و مقدراتش را تعین کنند.از قرار معلوم پدر خانم گیل فردی سلطه جو و برتری طلب بود و اغلب به جای وی تصمیم می گرفت و حتی سخن می گفت.از آن گذشته او با مردی ازدواج کرد که مانند پدرش سلطه جو بود و به وی هرگز مجال نداد که از مخمصه ای که از کودکی گریبانش را گرفته بود رهایی یابد.خانم گیل خود را فردی بد اقبال می پنداشت،کسی که در تمام عمر با افراد زورگو و سلطه طلب سر و کار داشته است. دکتر به او گفت برای اینکه خود را از زیر بار تیغ سوء استفاده بیرون کشد و گریز گاهی بجوید باید بپذیرد که تاکنون از طریق تحمل و پذیرش سوء استفاده از دیگران خود را بازیچه کرده است و به او تفهیم کرد که اجتناب از مقابله با دیگران و هراس از تحریک عناد و عداوت آنان و خود را کوچک و حقیر پنداشتن و تحمل هجو و دشنام ،عرصه زندگی را به میدان تاخت و تاز افراد سلطه جو تبدیل می کند.
با رفتارمان به مردم بیاموزیم و نه با کلمه ها:
فرناندو رویاس، نویسنده اسپانیایی سال ها پیش گفت:”از کلمه ها کاری ساخته نیست ،تنها به عمل و اقدام تکیه کنید.” اگر بکوشید از طریق مباحثه و جدل راه سوء استفاده افراد سلطه جو را سد کنید،آنچه عایدتان می شود رد و بدل تعدادی لغت و عبارت است. به علاوه افراد قربانی کننده اغلب از طریق مباحثه های طولانی راه سوء استفاده خویش را صاف و هموار می کنند .چه بسا ارتباط دوستانه ای بین شما و طرف مقابل حکمفرما باشد.با وجود این مادام که حراست از حقوق خود را نیاموزید به طعمه مناسبی برای افراد سلطه جو خواهید بود .حتی در مقام مشورت و مصلحت جویی تنها ارائه راه حل کافی نیست.شما می توانید برای رهایی از یک تنگنا ساعت ها به پند و اندرز اطرافیانتان گوش فرا دهید .اما مادام که این کسان با رفتار و عملکردشان شما را حمایت و پشتیبانی نکنند ،یک بازیچه تمام عیار خواهید بود. اقدام ،بزرگترین آموزگار روی زمین است.یک حرکت به جا و مناسب معادل میلیونها کلمه سنجیده شده ارزشمند است(دو صد گفته چون نیم کردار نیست).
بازی بچه ها مملو از صحنه های سلطه جویی و سلطه پذیری است. ببینید که بچه سلطه جو با چه برخوردها و الفاظی همبازیها و همپایگانش را تحت سلطه خود درمی آورد. اما همین بچه زورگو گاهی اوقات بچه کوچکتر از خودش را حریف نمی شود و ناگزیر است در برابر نفوذ ناپذیری او به اصطلاح کوتاه بیاید و حتی حالت تدافعی در پیش گیرد.
او در دل می گوید:”این یکی کسی نیست که بتوانم او را تحت سلطه و نفوذ خود در آورم .بهتر است او را به حال خود گذاشته و به دنبال کسی بروم که نرم و نفوذ پذیر است.”بنابراین طرز برخورد شما تنها راهی است که می توانید با توسل به آن به دیگران بیاموزید که به اصطلاح پایشان را از گلیمشان درازتر نکنند و به حقوق شما احترام بگذارند.از یاد نبرید که بنای زندگی بر سلطه پذیری قرار ندارد. این خود ما هستیم که با ندانم کاری ،از اصول و قواعد اجتماع عدول کرده و اسباب سوء استفاده از خویش را فراهم می سازیم و زندگی را به کام خود تلخ و ناگوار می کنیم.
اگر مایلید کسی را از انجام کار مثبتی باز دارید، شرایطی را فراهم کنید که او به سخن گفتن بسنده کند. زیرا انسان هرچه بیشتر سخن بگوید ،کمتر ذهن را به عمل متمرکز می کند. هرگاه تصمیم گرفتید که با توسل به کلمه ها طرز برخورد دیگران را نسبت به خود تعیین کنید از خود بپرسید که با این کار چه نتیجه ای عایدتان می شود.آیا فروشنده با شنیدن سخنان شما تغییر موضع می دهد و یا اینکه بدون توجه به نقطه نظرهایتان هدفش را دنبال می کند؟آیا آنچه می گویید مورد قبول فرزندانتان قرار گرفته و یا گفته های شما از یک گوش آنان فرو رفته و از گوش دیگر خارج می شود؟ِ همسرتان آرام و ساکت به سخنان شما گوش فرا داده و یا همچنان سرگرم کاری است که همواره با آنان مخالف بوده اید؟پس روشن است که کلمه ها و عبارت هایی تنها زمانی موثر واقع می گردند که با کار و اقدام و حمایت پشتیبانی شوند.
قاطعیت: ابزاری برای اعمال قدرت
اکثریت قریب به اتفاق مردم بر این باورند که قاطعیت با رفتار خشک و خشونت آمیز مترادف است . حال آن که جدیت یعنی دفاع از حقوق و امتیازات حقه خویش است و اطمینان از بازیچه نشدن توسط دیگران. شما می توانید بدون اینکه فردی منفی یا دردسر ساز و جنجال آفرین باشید به ابزار قاطعیت مجهز شوید و از حقوق و مزایای خود حراست کنید. کوته سخن آن که تنها در پرتوی قاطعیت و جدیت می توان از سوء استفاده شدن خلاصی یافت.
افرادی که بر زندگی خود تسلط آگاهانه دارند، اهداف خود را به رغم دشوار و غیر عملی بودنش تحقق می بخشند و بدون توجه به هر گونه تهدید و ارعاب در موضع خود پافشاری کرده و کمترین ضعفی از خود نشان نمی دهند. چه بسا این افراد شجاع وبا شهامت نباشد اما هرگز حاضر نیستند از موضع به حق خود سر سوزنی پس نشینی اختیار کنند. به هر حال شما با سستی و تزلزل زمینه را برای سلطه پذیری خویش فراهم کرده و به دیگران
می آموزید که شما را بازیچه و آلت دست کنند.
مثال های زیر صدق گفتار مرا نشان می دهد:
لوئیز هنگام مراجعه به بانک پسر پنج ساله اش را با خود برد، هنگامی که سرگرم گفتگو با تحویلدار بانک بود، ناگهان پسرش محتاج رفتن به دستشویی شد. لوئیز به تحویلدار بانک گفت: ” آیا می توانم از دستشویی بانک استفاده کنم . پسرم باید به توالت برود.” تحویلدار بانک با ترشرویی گفت: ” ما دستشویی عمومی نداریم.” لوئیز به ظاهر دو راه پیش رو داشت : یا این که حرف تحویلدار را بپذیرد و به خیس شدن شلوار بچه اش رضایت دهد و یا این که در مکان دیگری درصدد یافتن توالت باشد. اما او که فرد قاطعی بود بی محابا به سراغ رییس بانک رفته و با جدیت هر چه تمام تر گفت: ” پسرم باید به توالت برود و کارمند شما مرا از استفاده از دستشویی بازمی دارد . اگر شما هم چنین نظری دارید آماده ام که حساب جاری ام را در بانک ببندم .” رئیس بانک از استواری شخصیت لوئیز یکه خورد و از بی توجهی کارمندش عذر خواهی و او را به طرف دستشویی هدایت کرد. دیگر بار نتیجه می گیریم که: این شما هستید که به دیگران می آموزید چگونه با شما رفتار کنند.