بزرگنمايي:

ندای لرستان - خرم‌آباد - بسیاری از سنت‌های پسندیده گذشته در پس چشم و هم چشمی‌های امروزی به معضلی برای خانواده‌ها تبدیل شده است که در مواردی همچون برگزاری مراسم سوگواری در لرستان، کرونا می تواند تاحدودی برخی از این آیین‌های دست و پاگیر و پرهزینه را تغییر دهد.

به گزارش ایرنا هر لحظه بر تعداد جمعیتی که برای ابراز همدردی با خانواده معزا می آیند، افزوده می شود و هرکدام سعی دارند موارد بهداشتی را برای حفظ سلامت خود رعایت کنند که مبادا گرفتار حواشی ویروس هولناک کرونا شوند.
صندلی ها با نظم خاصی در حیاط بزرگ و جادار منزل چیده شده اند، علاوه بر آن در گوشه ای نیز یک تخته فرش 12 متری پهن شده است و تمامی نزدیکان فرد متوفی از مادر و خواهران گرفته تا همسر، فرزندان و سایر نزدیکان، نشسته اند، بی تابی می کنند و مویه هایی حزن انگیز در غم از دست دادن عزیز خود سر می دهند.
مادر روی گلونی (سربندی که زنان لرستان به سر می بندند) و شانه های خود را گل مالی( در آیین های عزاداری لرستان هنگام از دست دادن عزیزان، خانواده معزا برای نشان دادن عمق غم و اندوه، بر سر و شانه های خود گل می مالند) کرده است، با اشک و ناله فرزند جوان از دست داده خود را با کلماتی حزن انگیز صدا می زند و بر سر و صورت می کوبد.
زن جوان و خواهرانش حال و روزی بدتر از مادر دارند، همه ماسک هایی بر صورت زده اند اما گاهی که از شدت گریه و بی تابی نفس بر آنها تنگ می شود ماسک را زیر چانه می آورند و نفسی تازه می کنند.
خانه در غمی عجیب فرورفته است، افرادی که از فامیل و دوستان برای عرض تسلیت می آیند سعی می کنند همه موارد بهداشتی را رعایت کنند که مبادا در این اوضاع و احوال شلوغ به بیماری مبتلا شوند.
آنطور که خانواده معزا برای بستگان تعریف می کنند جوان بدون هیچ بیماری زمینه ای به صورت کاملا ناگهانی از دنیا رفته است، گاهگاهی که خانواده متوفی نای صحبت و بی تابی ندارند، کمی آرامش بر منزل حاکم و پرسش بستگان از چگونگی ماجرا آغاز می شود.
برخی از نزدیکان از همسر متوفی می پرسند مطمئنید که کرونا نداشته؟ همسر که از شدت ناراحتی یارای صحبت ندارد اما در حالی که از این پرسش برآشفته می شود می گوید او کاملا سالم بود و طی مدتی که کرونا شیوع پیدا کرده حتی یک بار هم به این ویروس مبتلا نشده بود، اما بستگان و دوستان که پیداست از این پاسخ قانع نشده اند در زیر ماسک هایشان خیلی آرام با هم پچ پچ می کنند.
یکی می گوید من خودم شنیدم چند هفته پیش همسر و فرزندانش کرونا گرفته بودند، دیگری می گوید برای سر سلامتی و همدردی مجدد که نزدشان می روید فاصله را رعایت کنید شما هم بیچاره نشوید، آن یکی می گوید من که از دور تسلیت گفتم گله هم کنند، برایم مهم نیست، جانم مهم است یا عرض تسلیت و در آغوش گرفتن و همدردی با آنها؟
گوشه ای از حیاط منزل، یخ ها در سطل هایی بزرگ شکسته و بطری های کوچک آب معدنی درون آنها قرار داده شده است تا مراجعانی که برای سرسلامتی و عرض تسلیت می آیند در صورت تشنگی عطش خود را با آنها رفع کنند، پسر جوانی سینی بزرگی را می آورد و چند بطری آب معدنی روی آن می گذارد و به افرادی که روی صندلی ها نشسته اند تعارف می کند اما هیچکس برنمی دارد و آب معدنی ها به درون سطل ها منتقل می شوند.
دختر جوان سیاهپوشی در حالی که سینی چای و خرماهای پرشده با مغز گردو در دست دارد به بانوانی که روی صندلی ها نشسته اند برای فاتحه تعارف می کند، کسی بر نمی دارد، دخترک کوچکی دست پیش می برد که از خرماها بردارد اما مادر دستش را می کشد، اجازه برداشتن نمی دهد و از دختر جوان سیاهپوش تشکر می کند.
حیاط شلوغ شده است و صندلی ها تقریبا پر شده اند و جایی برای نشستن تازه واردها نیست، روی فرش قرمز پهن شده جا برای نشستن چند نفری هست اما هیچ یک از مراجعان حاضر به نشستن نیستند، شاید واهمه دارند که ویروس کرونا بر روی فرش منتقل شده و از طریق لباسهایشان آنها را آلوده کند، برای همین ترجیح می دهند پس از عرض تسلیت در گوشه ای از حیاط ایستاده و با باقی بستگان و دوستان سرپایی مکالمه کنند.
اکثر کسانی که آنجا هستند معتقدند فوت جوان بر اثر کرونا بوده وگرنه چگونه ممکن است یک جوان سالم و بدون سابقه بیماری یک دفعه سکته کرده و دار فانی را وداع گوید.
یکی از بانوان سعی دارد جوری صحبت کند که گویی اطلاعاتش از سایران در این زمینه بیشتر است، می گوید اکثر آنهایی که واکسن می زنند دچار غلظت خون می شوند و اگر آسپرین مصرف نکنند سکته قلبی آنها دور از انتظار نیست، بانویی دیگر در جواب او می گوید خواهرش پرستار است و این نکته را بارها به نقل از همکاران پزشکش تکذیب کرده است.
دختر نوجوان متوفی روی شال و مانتوی مشکی اش را گل مالیده است، چشمهایش از فرط اشک ریختن قرمز و متورم شده اند کمی خود را به مادر نزدیک می کند و در گوشش می گوید همه فکر می کنند بابا کرونا گرفته و فوت کرده است، زن برآشفته می شود و با غیظ و کمی بلند جوری که انگار بقیه باید بشنوند می گوید پزشکی قانونی سکته را تایید کرده است.
زنی که آن حوالی ایستاده و صدای بانوی عزادار را می شنود آهسته می گوید ای خواهر او که دستش از دنیا کوتاه شده است دیگر چه فرقی می کند که وسیله موتش کرونا بوده یا چیز دیگری.
روز به نیمه رسیده، دیگ های غذا برای پذیرایی از بازماندگان به درون حیاط خانه منتقل می شود، غذا از بیرون تهیه شده و با دیگ هایی بزرگ برای سرو کردن به منزل آورده شده است، بستگان به محض دیدن صحنه یکی یکی از جا برمی خیزند و سرسلامتی داده و عذر می آورند که اهل منزل منتظرشان هستند و باید بروند، اصرار خانواده معزا بی فایده است، هرچقدر اصرار می کنند که غذا تدارک دیده ایم حداقل صرف و فاتحه ای برای آرامش عزیز از دست رفته قرائت کنید، بی فایده است، از آنهمه جمعیت به یکباره کسی نمی ماند جز نزدیکان درجه یک معزا.
نصف غذای تدارک دیده شده دست نخورده باقی می ماند، یکی می گوید کاش مابقی غذا را برای قرائت فاتحه بین همسایه ها پخش کنید اما مردی که پیداست از دیگران دنیا دیده تر است می گوید وقتی فامیل های خودمان جرات نکردند برای پرسانه ( غذای مخصوص مراسم سوگواری) بمانند چطور همسایه ها حاضر به استفاده از آن هستند؟ هرچقدر از آن که برای شام صرف شد، مابقی را دور بریزید مبادا کسی مریض شود.
یکی از سنت های استان لرستان که از دیرباز رواج داشته و اکنون نیز با وجود شیوع ویروس کرونا هنوز کم و بیش به قوت خود باقی مانده، "پرسانه" است، در این سنت پسندیده و نیکو، پس از خاکسپاری فرد متوفی، ناهار یا شامی تدارک دیده شده و تمامی فامیل، بستگان و بازماندگانی که در مراسم خاکسپاری شرکت کرده اند پذیرایی می شوند و فامیل نیز در حد وسع و توان خود مبلغی پول را برای کمک به خانواده معزا و تامین مخارج تشییع و تدفین تقدیم می کنند و به نوعی خانواده عزادار را در تامین مخارج آنها تنها نمی گذارند.
سالهاست که این رسم نیکو در پس چشم و هم چشمی ها به معضلی برای خانواده های متوسط و کم بضاعت تبدیل شده و دیگر مثل گذشته کمک هزینه های پرسانه برای جبران خرج مراسم عزاداری کافی نیست بلکه خرج تراشی های سنگینی همچون گرفتن تالار، پخت غذاهای گوشتی و سنگین، تهیه چندین نوع میوه، حلواهای تزیین شده و خرماهای مغزپر شده به معضلی بزرگ برای خانواده های کم بضاعت تبدیل شده است.
اما این روزها به واسطه شیوع ویروس کرونا و نگرانی مردم در بحث سلامت خود و خانواده، کمتر کسی حاضر به خوردن هرنوع خوراکی یا آشامیدنی در مراسم عزاداری است و اکثرا سعی می کنند ضمن کاهش زمان حضور خود در این مراسم از خوردن و آشامیدن امتناع کنند که مبادا سلامت خانواده خود را به خطر بیندازند.
متاسفانه بسیاری از خانواده های معزا به منظور در امان ماندن از طعنه های فامیل و بستگان، شام و نهارهای آنچنانی (که در سنت دیرین لرستان اکثر چلو گوشت در مقادیر بسیار زیاد است)، حلوا و خرماهای مغزپر شده را با وجود امتناع شرکت کنندگان مراسم از خوردن، تدارک می بینند که مبادا کسی بپندارد درگذشته آنها برایشان با ارزش نبوده است و همچنان گرفتار این چشم و هم چشمی های پرخرج و زاید در مراسم هستند در حالی که دیگر زمان آن رسیده است این خرج های اضافه را در موارد دیگری همچون کمک به خانواده های نیازمند، تهیه جهیزیه برای نوعروسان بی بضاعت و کمک به درمان بیماران نیازمند صرف نمایند تا هم صدقه جاریه ای برای عزیز از دست رفته باشد و هم دستگیری از نیازمندانی شود که این روزها به واسطه تورم و گرانی های موجود از فراهم کردن بسیاری از امور معیشتی خانواده محروم شده اند.
زهرا جمشیدی نسب - خبرنگار ایرنا لرستان
برچسب‌ها
ویروس کرونا عزاداری ها لرستان مرگ و میر سلسله